Een regering die willekeurig or­ga­ni­sa­ties verbiedt, maakt onze samenleving niet veiliger

In een van haar laatste beslissingen voor het zomerreces keurde de federale regering een wetsontwerp goed dat, eens het wet is, de regering eenzijdig de mogelijkheid geeft om organisaties te verbieden die 'een ernstige en actuele bedreiging vormen voor de samenleving, door de nationale veiligheid of de fundamenten van de rechtsstaat in gevaar te brengen'.

Samidoun, het internationale solidariteitsnetwerk voor Palestijnse gevangenen, is een van de expliciete doelwitten. Als maatschappelijke middenveldorganisaties steunen wij het verzet van Samidoun en andere geviseerde organisaties tegen deze wet. Wij zien, net als de Liga voor Mensenrechten, verschillende gevaren en bedreigingen voor de rechtsstaat.

Deze wet maakt het mogelijk dat politici op een willekeurige manier organisaties criminaliseren en is een volgende stap naar een autoritaire bestuursvorm. Ze plaatst organisaties van verontwaardigde burgers in de omgekeerde positie om hun onschuld te moeten bewijzen, zonder dat enig feit tegenover hen is bewezen of zonder dat een onafhankelijke rechter zich over hun zaak heeft uitgesproken.

Dat net Palestijnse activisten zoals Samidoun, maar ook klimaatactivisten specifiek worden geviseerd, is niet toevallig. Het kadert in een politiek klimaat waarin overheden zichzelf het recht toekennen om het recht aan de kant te schuiven. Tegelijkertijd zetten ze activisten die deze mensenrechtenschendingen aankaarten buiten de wet. Om daar tegenin te gaan is het irrelevant of er al dan niet akkoord wordt gegaan met de uitspraken, ideeën of methoden van Samidoun of Code Rood. Het gaat erover dat de middelen die tegen hen worden ingezet ondemocratisch zijn en een bedreiging vormen voor de burgerrechten van ons allen.

Dat de houding van de Arizona-regering tegenover Israël een schending is van het internationale recht en hen medeplichtig maakt aan de genocide die wordt gevoerd tegen de Palestijnen is al verschillende keren duidelijk gemaakt door experts. Zelfs op het moment dat in het Verenigd Koninkrijk en Nederland, twee geduchte bondgenoten van Israël, maatregelen en sancties worden aangekondigd, komt de Belgische regering niet verder dan openlijk gekibbel en medeplichtige stilstand.

Geen klimaatbeleid

Ook rond de klimaatproblematiek is het duidelijk dat staten hun internationale verplichtingen verzaken. Het Internationaal Gerechtshof oordeelde recent dat staten de verplichting hebben om het klimaat te beschermen voor huidige en toekomstige generaties. In eigen land werden verschillende regeringen reeds veroordeeld voor hun ontbrekende klimaatbeleid, zonder dat daar enig gevolg aan werd gegeven.

Dat net organisaties die daarvoor op de barricaden klimmen monddood worden gemaakt, is geen toeval. Het is een strategie om tegenmacht makkelijker de mond te kunnen snoeren. De willekeur die de wet invoert blijkt nu al uit het feit dat Samidoun als typevoorbeeld naar voren wordt geschoven, terwijl de topman van het OCAD hierover recent nog verklaarde dat Samidoun geen terreurorganisatie is en geen intentie toont om aanslagen te plegen in ons land: “Sommige groepen verkopen een extremistisch of polariserend narratief, maar zolang dat geen inbreuk vormt op het strafwetboek is er veel mogelijk binnen de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van vereniging.”

Premier Bart De Wever (N-VA) verklaarde dan weer over Samidoun dat zij 'ervoor waken nooit op heterdaad betrapt te worden op oproepen tot geweld' en daarom dus verboden moeten worden. Dat is opmerkelijk, omdat De Wever eerder in het debat over de vrijheid van meningsuiting – naar aanleiding van de veroordeling van de extreemrechtse organisatie Voorpost – verklaarde: “Haat op zichzelf is niet strafbaar, geweld is strafbaar.”

In het verkiezingsprogramma lezen we verder dat “N-VA uitgaat van het principe dat een democratische en zelfverzekerde samenleving het best antwoordt op slechte ideeën door er in debat betere ideeën voor in de plaats te stellen. Slechte of verwerpelijke ideeën verdwijnen immers niet door ze strafbaar te stellen, wel integendeel. (...) Een mening is vrij zolang ze niet leidt tot geweld.”

A la tête du client

Het lijkt er dus op dat het standpunt rond afwijkende meningen wordt aangepast à la tête du client, en dat deze nieuwe wet een ondemocratische en totalitaire houding van de overheid mogelijk maakt. Dat is een gevaar voor alle burgers. Daarbij willen wij benadrukken dat het Belgische recht voldoende middelen biedt om mogelijk gevaarlijke en ondermijnende activiteiten van organisaties strafbaar te stellen. De wet op de privémilities en de antiracismewet zijn daarbij de belangrijkste. Het recente arrest in de zaak tegen Schild en Vrienden toont dat aan.

De nieuwe wet is dus niet alleen ondemocratisch maar ook onnodig. Het enige verschil met de bestaande wetgeving is dat de rechterlijke macht buitenspel wordt gezet om puur politieke beslissingen mogelijk te maken.

De Arizona-regering heeft de neiging om in de naam van veiligheid dissidente stemmen monddood te maken. Maar veiligheid creëer je niet door de afbraak van de rechtsstaat of het in vraag stellen van mensenrechten. We raden de Arizona-regering aan om te luisteren, ook naar stemmen die ze liever niet hoort. Om te handelen naar haar morele en juridische verplichtingen, ook wanneer dat moeilijk is.

Dat is de beste manier om echt toe te werken naar de veilige samenleving waarin we allemaal willen leven.

Dit opiniestuk werd gisteren (7 augustus 2025) gepubliceerd in De Morgen.