Stilte na de kogelbrief: erken moslimhaat in Antwerpen
Op minder dan een week tijd ontving de Al Kafaalah-moskee in Borgerhout twee dreigbrieven, waarvan er één een kogel bevatte. Verschillende middenveldorganisaties plaatsen deze bedreigingen in een bredere context van verhoogde moslimhaat en roepen het Antwerps stadsbestuur op om op te treden tegen de toenemende islamofobie. Ze waarschuwen voor de gevolgen van een veiligheidsbeleid dat werkt met twee maten en gewichten.
De bedreigingen aan het adres van de Al Kafaalah-moskee zijn geen alleenstaand geval en zorgen voor grote onrust in Borgerhout en daarbuiten. Muslim Rights Watch België vroeg daarom deze week al meermaals in de media om politiebewaking tot de dader gevat is en er geen dreiging meer is. De Federatie van Moskeeën in Vlaanderen riep alle moskeeën, in het bijzonder die in Antwerpen, op om extra waakzaam te zijn en onder andere stewards in te zetten tijdens de gebedsmomenten.
Als middenveldorganisaties willen we niet enkel solidariteit tonen met de getroffen gemeenschap, maar vooral benoemen wat te vaak onbenoemd blijft: dit is geen incident, dit is een symptoom van een samenleving waarin racisme en moslimhaat structureel ingebed zijn. De mensen die samenkomen in een moskee zoals Al Kafaalah zijn ouders, jongeren, vrijwilligers, werkenden, ouderen. Ze zijn actief in hun buurt, in het onderwijs, in de zorg en in het middenveld. Maar hun aanwezigheid wordt overal systematisch ter discussie gesteld. Niet alleen door individuen, maar ook door politieke systemen en media die bijdragen aan de haat naar Antwerpenaren met een moslimachtergrond.
Dit is geen incident, het is een symptoom van een samenleving waarin racisme en moslimhaat structureel ingebed zijn
Die wijdverbreide moslimhaat is de reden dat zij moeten vrezen voor hun veiligheid. Het gaat namelijk niet alleen om de inhoud van de dreigbrieven, maar ook over wat erna komt: het politieke stilzwijgen, de relativering, het gebrek aan daadkracht. Kortom: het uitblijven van politieke en publieke solidariteit. De Antwerpse moslimgemeenschap moet telkens weer dezelfde eenzame vaststelling doen: onze veiligheid is blijkbaar geen prioriteit.
Hun bezorgdheid valt immers in dovemansoren bij het Antwerpse stadsbestuur. Waarnemend burgemeester Koen Kennis liet op vraag van HLN enkel weten dat de veiligheidsdiensten de situatie ernstig nemen, wat een vanzelfsprekendheid zou moeten zijn. Een reactie die duidelijk maakt dat hij zelf ook wakker ligt van de zaak, bleef echter uit.
Om te werken aan een duurzame veiligheid is er bovendien veel meer nodig dan enkel een paar extra politiepatrouilles. In het Antwerpse bestuursakkoord lezen we: "Antwerpen is onze veilige haven. Alle Antwerpenaren moeten zich hier veilig en geborgen thuis voelen." Het gevoel leeft steeds sterker dat het zich veilig voelen in de stad minder geldt voor mensen met een islamitische achtergrond.
Dat gevoel wordt niet enkel ingegeven door de onverschillige reactie van de waarnemend burgemeester, maar ook door beleidslijnen die veiligheidsmaatregelen enkel toekennen aan de Joodse gemeenschap. Zij worden in het bestuursakkoord als enige genoemd als het gaat over verhoogd toezicht en de bijstand van federale politie. Daarnaast houdt een gespecialiseerd team binnen Politiezone Antwerpen (DIA/ISRA) permanent toezicht op de veiligheid van de Joodse gemeenschap en het Diamantkwartier. Een verhoogde alertheid voor antisemitische incidenten wordt gekaderd in de verhoogde spanningen rond de genocide in Gaza. En terecht: volgens gelijkekansencentrum Unia stijgt het aantal antisemitische incidenten. Europese waakhonden geven hetzelfde signaal. Maar wordt er niet op dezelfde adequate manier gereageerd om de veiligheid van andere Antwerpenaren te bewaken?
Tegelijkertijd waarschuwen Unia en zijn Europese tegenhangers er immers voor dat er gelijktijdig een opstoot is van islamofobie. Volgens Unia ‘sluiten de verschillende strijdpunten elkaar niet uit, ze versterken elkaar’. Dat het Antwerpse stadsbestuur deze realiteit weigert te erkennen is gevaarlijk. Moslimhaat – soms vermomd als religiekritiek maar in werkelijkheid gericht tegen moslims – wordt zo onzichtbaar gemaakt in de politieke debatten. Het is deze moslimhaat die de dreigbriefschrijvers aanzet om mensen te terroriseren.
De twee maten en gewichten van het Antwerpse stadsbestuur – waarvan ook hun weigering om de genocide in Gaza te veroordelen en Israëlische vlaggen te verwijderen aan het stadhuis uitingen zijn – dragen bij aan het polariserend klimaat waarbij verschillende bevolkingsgroepen tegen elkaar opgezet worden. Een selectief veiligheidsbeleid is in die context olie op het vuur, en zorgt zo net voor onveiligheid bij verschillende gemeenschappen, waaronder ook de Joodse.
Duurzame veiligheid bereiken we enkel door iedereen mee te nemen. We moeten dus afstappen van het idee dat de veiligheid van de ene groep ten koste gaat van anderen, en enkel af te dwingen is met repressie, controle en politionele maatregelen. Antwerpen moet een veilige haven zijn voor alle inwoners, dat is in het belang van elke burger. We roepen het stadsbestuur op om haar verantwoordelijkheid op te nemen en daadwerkelijk werk te maken van de veiligheid van alle Antwerpenaren, ook van moslims. Dat gebeurt onder andere door moslimorganisaties te erkennen als structurele partners en hun bezorgdheden serieus te nemen, in plaats van enkel in te zetten op symbolische ontmoetingen. Veiligheid en gelijkwaardigheid zijn geen privileges, maar rechten. Voor iedereen.
Latifa El Morabit, coördinator Empact vzw
Nina Henkens, coördinator Kif Kif vzw
Mohamed Amin Chaib, voorzitter Muslim Rights Watch België
Eline Engelen, Hart Boven Hard Antwerpen
Rayan Awad, voorzitter Youth Unity Empowerment
Samira Azabar en Ida Dequeecker, BOEH! ( Baas Over Eigen Hoofd)
Sociaal Werk Actienetwerk (SWAN)
Antwerp for Palestine