Kan het lokale niveau hét labo zijn voor goed beleid, daar waar de nationale overheden falen? Wanneer we research deden voor onze afleveringen vonden we veelbelovende ingrepen om complexe, vaak wereldwijde, problemen duurzaam aan te pakken vaak bij lokale besturen.

‘Iedereen welkom!’, zo zal weerklinken in de scholen op 1 september. Maar geldt dat ook voor wie slechtziend is, niet kan stilzitten, autisme heeft of heel erg worstelt met taal?

Anno 2024 worden geracialiseerde jongeren nog steeds geweigerd aan de deur van discotheken, zoals bleek in het VTM-programma ‘Ze zeggen dat’. Het lijkt erop dat niet migratie het grote taboe is, maar wel de aanpak van racisme. Ng Sauw Tjhoi bespreekt met sociolinguïst Sibo Kanobana (UGent en Open Universiteit), auteur van De Witte Orde, en Nina Henkens, coördinator van Kif Kif, hoe dat racisme aan de poten van onze samenleving zaagt en hoe het tij te keren.

Hoe kunnen we zorgen dat iedereen – ook mensen met minder middelen – mee is met de klimaattransitie tegen 2030 en 2050? Volgens Vanya Verschoore van Reset.Vlaanderen is het een hardnekkige misvatting dat klimaatpolitiek inherent ‘asociaal’ zou zijn. Wonen en mobiliteit bieden net enorme kansen om de levenskwaliteit te verbeteren van mensen die het moeten doen zonder elektrische wagen en zonder villa met zonnepanelen op het dak.

De afbouw van publieke diensten, krapte op de woningmarkt, een onzekere energiemarkt en druk op de sociale zekerheid leidt tot toenemende ‘Existenzangst’ of ‘bestaansonzekerheid’, ook bij de lagere middenklasse. Topvrouw van de vakbond Miranda Ulens (ABVV) komt met een aantal krachtige oplossingen om de balans na de verkiezingen ten goede te kantelen: de afschaffing van de loonnormwet, de kortere werkweek, de vermogensbelasting en de uitbouw van basisdiensten.

Niet het bruto binnenlands product, maar de levenskwaliteit moet het leidend principe zijn in onze gezondheidszorg. Dat is mooi maar intussen woedt een algemene systeemcrisis in de zorg: alarmerende cijfers over jongerenwelzijn, een schrijnend tekort van meer dan 25.000 zorgprofessionals, ademnood in de kinderopvang en een half miljoen Belgen langdurig ziek thuis.

“De reputatie van het internationaal recht staat op het spel.” De vertegenwoordiger van Zuid-Afrika zette deze week met één zin het belang van de zaak tegen Israël bij het Internationaal Gerechtshof op scherp. Het mensenrechtendiscours van het Westen is een keizer zonder kleren. De westerse weigering om Israël te stoppen in zijn vernietigende antwoord op de aanval van Hamas heeft dat duidelijker gemaakt dan ooit. Het gevaar is dat met het vuile badwater ook het kind weggegooid wordt.

Boeren voelen zich in een hoek gezet: met de vinger gewezen over hun impact op de natuur, financieel op het randje en steeds meer beperkt door allerlei regelgeving. Milieuorganisaties vragen dat boeren het anders aanpakken, maar er ligt nog steeds geen politiek masterplan op tafel om landbouw en natuur te verzoenen. Liggen boeren en klimaatbewuste burgers onvermijdelijk met elkaar op ramkoers? Of kunnen open gesprekken tussen hen een uitweg bieden uit het gepolariseerde voedseldebat?

Cijfers tonen aan dat steeds meer mensen op straat belanden. Deze zomer werden de dak- en thuislozen die verbleven rond treinstation Brussel-Zuid met veel vertoon door de politie ‘opgekuist’. Repressie lijkt even te helpen, maar lost enkel cosmetisch iets op. Het is ontwrichtend voor wie het meemaakt en duur voor de samenleving. Wat is er aan de hand? En hoe kunnen we dak- en thuislozen wel op een duurzame manier helpen? Daarover spreekt Ng Sauw Tjhoi met Christa Matthys van Brussel Platform Armoede.

Dat er iets schort aan ons asielbeleid is pijnlijk duidelijk. Vluchtelingen worden niet opgevangen en brengen nacht na nacht door in de kou. Menselijk leed overheerst en het beleid faalt. Ann Vermeulen buigt zich in deze aflevering over de Conventie van Genève en pleit voor een menselijker beleid en voor 'doorwaadbare' grenzen.

De oorlog in Oekraïne is in zijn vierde maand. Dat we niet alle mensen op de vlucht gelijk behandelen is pijnlijk duidelijk geworden en het enthousiasme waarmee burgers Oekraïnse vluchtelingen initieel opvingen heeft ondertussen vaak plaats gemaakt voor nuchterheid en vraagtekens. Onderzoekster en docente sociaal werk Mieke Schrooten, die zich in haar onderzoek onder andere focust op (trans)migratie, schuift deze aflevering aan tafel bij host Thjoi Ng Sauw om het er uitgebreid over te hebben.

Al vele jaren houdt het thema 'radicalisering' onze beleidsmakers in de ban. Van links tot rechts werd daarom ook gepleit voor allerhande 'deradicaliseringsprogramma’s'. Ondertussen doet onderzoek echter uitschijnen dat die programma’s niet altijd even efficiënt zijn – en soms zelfs contraproductief. Door de wijze waarop het debat in de media wordt gevoerd, is er daarenboven weinig ruimte voor een genuanceerd debat over het thema. Meer nog, telkens opnieuw viseert men een specifieke bevolkingsgroep en verliest men allerhande belangrijke tendensen uit het oog, zoals de uitholling van burgerrechten door de enge focus op een veiligheidsdiscours.