Boeken 2019

Met Het dekoloniseringsparcours in de hand nodigt Lucas Catherine ons uit om de belangrijkste Congomonumenten, koloniale hoofdkwartieren en economische koloniale machtscentra op te zoeken, want we praten nog steeds te weinig over het koloniale verleden van België, schrijft onze recensent. We zouden het verleden onder ogen moeten zien, om de toekomst beter voor te bereiden.

In 2048 zal het honderd jaar geleden zijn dat de Nakba plaatsvond in de Palestijnse gebieden. Nakba, letterlijk ‘het onheil’, is de Arabische benaming die gegeven wordt aan de reeks gebeurtenissen die in 1948 een massale volksverdrijving in gang zetten die tot op vandaag nog voortduurt. 
De kortverhalenbundel Palestine +100 stelt aan twaalf Palestijnse schrijvers de vraag om zich in te beelden hoe hun land er uit zou kunnen zien anno 2048. Hoe zou het gaan met een volk dat al 100 jaar niet meer ‘thuis’ is? Dat systematisch in haar ontwikkeling en vrijheden beperkt wordt en dat politiek onder constante druk staat?

Waarom vrouwen betere seks hebben onder het socialisme. Is het slechts een prikkelende titel of doet het boek die titel alle eer aan? Hoe het ook zij, pas na de eerste drie hoofdstukken wist de auteur de aandacht van onze recensente te vangen.

Sinds de eeuwwisseling is de opkomst van extreemrechts niet meer weg te denken uit het publiek debat in Europa. Europa verandert en extreemrechts doet dat ook. Waar deze politieke stroming twintig jaar geleden aan de marge stond, is ze vandaag een niet te onderschatten politieke kracht die het centrum naar rechts trekt. Er zijn de afgelopen jaren veel boeken over verschillende vormen van extreemrechtse politiek verschenen. Ik kies er vijf uit die volgens mij de lezer een coherent beeld kunnen geven van deze politieke stroming.

In de maatschappelijke debatten rond racisme en discriminatie roepen weinig woorden zo’n hevige reacties op als het woord ‘islamofobie’. Dit kleine, krachtige boekje van antropoloog Martijn de Koning is bijgevolg meer dan op zijn plaats. Het tilt de discussies over de thematiek op een hoger niveau.

De roep om meer dialoog en verbinding klinkt luid. Maar weinigen zetten dat om in concrete daden. Het wij-zij denken doorbreken vraagt immers veel durf en doorzetting. Het lijkt slechts een kwestie van een beetje openheid, maar wie werkelijk meer over ‘de ander’ wil weten, zal ook zichzelf in vraag moeten stellen. Want enkel wanneer je in de diepte graaft, kan je schatten vinden. Enis Odaci en Herman Koetsveld leveren daarvan het bewijs in hun nieuwe boek.

“Laat ons onze boeken en pennen oppakken. Ze zijn onze krachtigste wapens. Eén kind, één leraar, één boek en één pen kunnen de wereld veranderen.” Deze gevleugelde woorden werden uitgesproken door de Pakistaanse activist Malala Yousafzai, toen ze in 2013 voor de Verenigde Naties getuigde. Ze was nog maar zestien.

In het Archief van verloren kinderen zoekt Valeria Luiselli een nieuw soort realisme op waarin ze haar research rond migratie verwerkt. Floris Cavyn maakt duidelijk hoe ze doorheen haar verhaal ook antwoorden wil bieden op hedendaagse vraagstukken.

Superdiversiteit is geen trend maar een feit in onze hedendaagse maatschappij. Superdiversiteit in de samenleving vertaalt zich logischerwijs ook in superdiversiteit bij de consument. Dit resulteert dus ook in een diversifiëring van het consumptiepatroon. De hedendaagse consument valt steeds vaker buiten de kant en klare categorieën van verouderde marketingstrategieën. Daarom is een nieuwe aanpak vereist, want ook deze diverse groep van consumenten is een bron van inkomsten.

Feministe Anja Meulenbelt schreef een boek waarin ze uitlegt waarom ook antiracisme en feminisme behoren tot de klassenstrijd, en waarom links moet ophouden met 'identiteitspolitiek' te gebruiken als scheldwoord voor het activisme van minderheidsgroepen. Het is een interessant boek, laagdrempelig en helder geschreven. Niet volledig, en zonder concrete antwoorden, maar wel vol geleefde ervaringen en een oproep aan links om beter te doen.

Wie denkt te kunnen kiezen tussen de belangen van minderheden en klassenstrijd, vergist zich, meent Anja Meulenbelt. Geen klassenstrijd zonder aandacht voor racisme en feminisme... maar ook geen strijd voor minderheden zonder verzet tegen het kapitalisme.

Vandaag wordt haar nieuwste boek 'Brood en rozen' voorgesteld in boekhandel De Groene Waterman in Antwerpen. Hieronder kan u het voorwoord alvast lezen.

Vivek Chibber, professor sociologie aan de universiteit van New York is geen onbekende in academische kringen. Hij is gekend voor zijn (marxistische) kritiek op de postkoloniale theorie. Daarnaast is hij ook een zeer invloedrijke stem binnen radicaal-links. Recent is zijn eerste werk naar het Nederlands vertaald door het tijdschrift Lava en uitgegeven door EPO.

Deze Berberbliotheek bestaat uit een tiental klassiekers uit Noord-Afrika die voor de eerste keer werden vertaald in het Nederlands. Het gaat over werken van Mohammed Khaïr-Eddine, Tahar Djaout, Taos Amrouche, Kateb Yacine en Mohammed Choukri. Wat interessant is, is de verscheidenheid onder de auteurs. Asis Aynan sluit de reeks af met de gedichtenbundel Vallende tijd’.

In haar pas verschenen boek Racisme: Over wonden en veerkracht pleit Naima Charkaoui voor meer slachtoffercultuur. We moeten racisme blijven aanklagen, maar het valt haar op dat we het nooit over de ondersteuning van de slachtoffers hebben. Ze reikt handvatten aan om met de gevolgen om te gaan en focust op weerbaarheid en veerkracht.

Een fragment uit de inleiding.

Dit boekje biedt concrete handvaten om het Vlaamse geschiedenisonderwijs te ‘ontwitten’ of te ontdoen van eurocentrisch denken. Ondanks het vrij bescheiden formaat, is het een noodzakelijke toevoeging aan de boekenkast van elke geschiedenisleerkracht. Niet alleen is de inhoud onontbeerlijk voor zij die voor 21ste eeuwse (superdiverse) klasgroepen staan, het is ook nog eens helder en toegankelijk geschreven.

Niet alleen in ons land ellebogen politici zich naar de headlines om met de stelligste en meest gevatte oneliner een punt te maken over migratie. Heel Europa is in hetzelfde bedje ziek. Zo ook in Tsjechië, thuisland van het veronderstelde literaire wonderkind Marek Šindelka.